در برخي خانواده‌ها استفاده از انواع و اقسام تمهيدات پيشگيري از سرماخوردگي اعم از تزريق واکسن، عدم تماس با افراد سرما خورده، پوشيدن لباس گرم و... موثر واقع نمي‌شود. شايد بار‌ها اين جمله اشتباه را شنيده باشيد: «هر چه‌قدر بيشتر رعايت کنيم، بيشتر مريض مي‌شويم.» اين جمله اشتباه نشان‌دهنده غافل بودن افراد از نقش پررنگ تغذيه در پيشگيري از بيماري‌هايي مثل سرماخوردگي است. علي‌رغم اينکه ميکروب سرماخوردگي در فصول سرد سال شيوع بيشتري دارد و برخي خانواده‌ها مکررا مبتلا به سرماخوردگي مي‌شوند در برخي خانواده‌ها بر عکس اين حالت مشاهده مي‌شود. در واقع در اين خانواده‌ها سرما خوردگي کمتر رخ مي‌دهد. در رابطه با اين تناقض، دکتر سعيد حسيني، متخصص تغذيه، عضو هيات علمي دانشگاه تهران براي ما توصيه‌هايي دارد...
همه ما مي‌دانيم ضعف سيستم ايمني به بروز مکرر و تداوم بيشتر سرماخوردگي در افراد منجر مي‌شود. افراد مبتلا به سوء‌تغذيه نه تنها در معرض سرما خوردگي بلکه در معرض ابتلا به انواع و اقسام بيماري‌ها هستند. منتها به اعتقاد دکتر حسيني هنوز ثابت نشده است که الزاما بيماري سرماخوردگي با يک ماده غذايي خاصي مرتبط است اما ثابت شده که در سرما خردگي با منشأ ويروسي يا باکتريايي عمدتا مصرف ويتامين C و با تاثير کمتر مصرف مواد غذايي سرشار از آنتي‌اکسيدان‌ها به دليل تاثيرات مثبتي که در تقويت سيستم ايمني دارند مي‌توانند در کاهش بروز يا درمان سريع تر اين بيماري موثر واقع شوند. خوردن ميوه‌هايي مثل ليموشيرين، هندوانه، آب‌ليمو و به‌طور کلي مرکبات که سرشار از ويتامين C هستند در تقويت سيستم ايمني تاثير به سزايي دارند.
با هر درجه تب نياز به انرژي 10 درصد افزايش مي‌يابد
هر چند که در تقويت سيستم ايمني استفاده از مواد غذايي مغذي تاکيد مي‌شود اما با يک نکته مهم رو به رو هستيم و آن اينکه بي‌اشتهايي ناشي از سرماخوردگي اجازه تقويت غذايي را از فرد سلب مي‌کند. دکتر حسيني مي‌گويد از آن‌جا که در شرايط استرس موادي مثل نورآدرنالين يا سيتوکنين ترشح مي‌شوند که خاصيت ضد اشتهايي دارند بنابراين در سرماخوردگي که يک شرايط استرس زا براي بدن محسوب مي‌شود ما در نتيجه ترشح چنين موادي با بي‌اشتهايي نيز روبه رو هستيم. اين بي‌اشتهايي به پيشنهاد اين عضو هيات علمي دانشگاه تهران به اين طريق قابل درمان است: «در بيماران بي‌اشتها و به ويژه تب‌دار تامين انرژي از طريق نوشيدن مايعات راحت‌تر و جذب آن نيز بهتر صورت مي‌گيرد بنابراين توصيه مي‌شود افراد بي‌اشتها با نوشيدن مايعات به ويژه آب ميوه‌ها که سرشار از ويتامينC هستند به تقويت سيستم ايمني خود بپردازند. البته شير هر چند که جزو مايعات طبقه‌بندي مي‌شود اما مصرف آن در افراد تب‌دار توصيه نمي‌شود. ضمن اينکه پيشنهاد مي‌شود با استفاده از ظروف زيبا، محيط‌هاي مناسب، فراهم آوردن غذاهاي دلخواه شرايط بهتري براي افزايش اشتهاي بيمار فراهم شود.»
در بيماري‌هاي تب‌دار مثل سرماخوردگي مايعات بدن به صورت عرق، اشک، آب ريزش از بيني و... دفع مي‌شود تا جايي که به ازاي هريک درجه تب ده تا سيزده درصد نياز به انرژي افزايش پيدا مي‌کند. بنابر اين، اين مورد هم مزيد بر علت مي‌شود که متخصصان تغذيه بر مصرف فراوان مايعات، در اين دوران، تاکيد کنند.
با سوپ شروع کنيد
در جريان سرماخوردگي نياز بدن به مواد غذايي افزايش و اشتها کاهش پيدا مي‌کند. اين عدم توازن باعث مي‌شود عمدتا نياز بدن تامين نشود. دکتر حسيني براي پيشگيري از بيماري مجدد توصيه مي‌کند: «به محض شروع روند بهبودي و برگشت اشتها افراد از تغذيه مناسب غافل نشوند و از آن جا که غذايي خاص به‌عنوان غذاي پيشگيري کننده از بيماري سرما خوردگي وجود ندارد سعي کنند از همه گروه‌‌هاي غذايي به صورت مناسب استفاده کرده و در جريان بيماري نيز با رعايت هرم غذايي به روند بهبود سريع تر بيماري خود کمک کنند.» از اين رو، ابتدا از غذاهاي ساده‌تر مثل سوپ‌هاي غلظ تهيه شده از غلات و سبزيجات، برنج کته شده با تکه‌اي ماهيچه يا سينه مرغ شروع کرده تا سيستم گوارشي آمادگي غذاي عادي را پيدا کند. آنگاه فقط رعايت اصل کليدي مصرف 6 گروه غذايي را مورد توجه قرار دهند.
سير فراموش نشود
دکتر حسيني مي‌گويد: «همان‌طور که گفتيم مصرف غذاهاي سهل‌الهضم در دوران سرماخوردگي اهميت بالايي دارد. به اين دليل مصرف مرغ و ماهي البته به صورت آب‌پز توصيه مي‌شود به خصوص اگر اين وعده‌هاي غذايي با سير تازه ميل شوند. جالب است بدانيد مطالعات نشان داده است احتمال ابتلا به سرماخوردگي در افرادي که روزانه از مقداري سير استفاده مي‌کنند، بسيار کمتر است. حتما مي‌پرسيد چرا؟ بايد بگوييم سير به دليل آليسين فراواني که دارد احتمال سرماخوردگي را به نصف کاهش مي‌دهد. به علاوه مصرف اين سبزي در يک وعده غذايي بهبود بيماري را نيز سرعت مي‌بخشد. البته قرار دادن ساير سبزيجات تازه از نوع بخارپز نيز مي‌تواند به هرچه کامل‌تر شدن غذاي شما کمک کند. اما فراموش نکنيد اين وعده‌هاي غذايي کوچک اما مغذي باشند و البته خيلي داغ سرو نشوند زيرا بوي تند غذا مي‌تواند اين بيماران کم اشتها را از خوردن همين مقدار جزيي غذا نيز بيندازد پس فراموش نکنيد که غذا را در ظرفي زيبا، با ظاهري اشتهاآور و البته گرم سرو کنيد.»
بخور شلغم يادتان نرود
برخي افراد علي‌رغم استفاده از مواد غذايي مناسب و کليه تمهيدات پيشگيري از سرما خوردگي مکررا دچار اين بيماري مي‌شوند. در اين رابطه دکتر حسيني به بيماري‌هايي مثل انواع و اقسام آلرژي‌ها اشاره کرد که طي آنها افراد دچار علايم و نشانه‌هايي شبيه سرماخوردگي مي‌شوند. وي تاکيد کرد که افراد با مشاهده علايمي مثل آب ريزش بيني، اشک و تب متصورنشوند که حتما مبتلا به سرما خوردگي هستند. برخي افراد حتي به ماده غذايي خاصي حساسيت دارند و پس از مصرف آن دچار علايمي شبيه سرماخوردگي مي‌شوند بنابراين ضرورت دارد افراد به اين گونه موارد نيز دقت فراوان داشته باشند.
به‌علاوه راه‌هاي تنفسي از اندام‌هاي مهم بدن هستند که در جريان سرما خوردگي از دسترس بيماري در امان نيستند تا جايي که خشکي مجاري هوايي و خروسک از شکايات شايع افراد است. در اين موارد دکتر حسيني استفاده از بخور شلغم را براي تامين رطوبت اين نواحي مناسب مي‌داند.
هنزفری تغییر صدا
